NOUS N'AVONS PAS OUBLIE, WIR HABEN ES NICHT VERGESSEN, propagandowa książka Tadeusza Mazura i Jerzego Tomaszewskiego z 1961 roku, której layout zaprojektował Wojciech Zamecznik (!!!). Świeży nabytek z Allegro.
W środku mnóstwo archiwalnych zdjęć, świetnie ułożonych i... przetworzonych. Moją uwagę zwróciły dwa zdjęcia.
[s.56-57]
[s. 86-87]
Obie fotografie są wykadrowane. Proporcje oryginałów mogą wskazywać, że wykonano je na filmach małoobrazkowych. Górne zdjęcie przedstawia prawdopodobnie egzekucję żydowskich mężczyzn w okolicach Bochni, na dolnym widać żydowskie kobiety prowadzone przed pluton egzekucyjny w Mizoczu na Ukrainie. Na pierwszym obrazie wycięto z kadru mężczyznę w mundurze (stojącego po prawej stronie), który patrzy w stronę fotografa wskazując ręką ofiary. Na drugim zdjęciu wykadrowano kobietę z dzieckiem na ręku, która dobiega do grupy oczekującej na stracenie. Obie oryginalne fotografie są czytelne i w miarę ostre (jak na czasy i okoliczności, w których powstały), jednak w opracowaniu Wojciecha Zamecznika obrazy uległy wydatnemu zmiękczeniu. Oczywiście stosowana wówczas w Polsce przy druku fotografii technika fotograwiury, skutkowała taką przypadłością, jednak metoda ta nie prowadziła do aż takiego rozmycia szczegółów. Zamecznik ewidentnie zrobił to celowo, aby uzyskać efekt miękkiej grafizacji. Wiele zdjęć w omawianej książce nasuwa nieodparte skojarzenia z monochromatycznymi obrazami Gerharda Richtera z lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku (są na nich także sceny zagładowe i obozowe), z tym że najwcześniejsze z tych płócien powstały w roku 1962. Ciekawe czy Richter zetknął się z publikacją Mazura i Tomaszewskiego? W swoim kapitalnym Atlasie (jestem szczęśliwym posiadaczem polskiego wydania, które nigdy nie trafiło do dystrybucji...), czyli zbiorze zdjęć i wycinków prasowych, jakie służyły artyście do malowania obrazów, znajduje się też fotografia z Bochni, ale raczej nie pochodzi ona z książki We Have Not Forgotten.
[Gerhard Richter Atlas, s. 17-18 Fotografie z książek 1967]